یکی از ویژگی‌های برجسته تحصیل در چک، ارائه دوره‌های آموزشی به زبان انگلیسی در کنار زبان چکی است که این امکان را برای دانشجویان بین‌المللی فراهم می‌کند تا بدون نیاز به یادگیری زبان محلی، در رشته‌های دلخواه خود تحصیل کنند. همچنین، شهریه پایین در مقایسه با سایر کشورهای اروپایی، هزینه‌های مقرون‌به‌صرفه زندگی و امکان دریافت بورسیه‌های تحصیلی، از دیگر دلایلی هستند که چک را به مقصدی محبوب برای دانشجویان سراسر جهان تبدیل کرده‌اند.

در این مقاله، به بررسی سیستم آموزشی چک، نحوه دریافت پذیرش از دانشگاه‌ها، هزینه‌های تحصیل و زندگی، امکان دریافت بورسیه، شرایط کار دانشجویی و معرفی بهترین دانشگاه‌های چک می‌پردازیم تا راهنمایی جامع برای علاقه‌مندان به تحصیل در این کشور ارائه دهیم.

آشنایی با کشور چک

تحصیل در چک نقطه شروع یک تجربه تحصیلی منحصر به‌فرد در اروپا است. جمهوری چک، به عنوان یکی از کشورهای پیشرفته اروپایی، تاریخ، فرهنگ و معماری غنی‌ای دارد که به همراه سیستم‌های آموزشی مدرن، محیطی ایده‌آل برای دانشجویان بین‌المللی فراهم می‌کند. این کشور به واسطه هزینه‌های تحصیلی و زندگی مقرون به‌صرفه، به عنوان یکی از مقاصد محبوب برای دانشجویان خارجی شناخته می‌شود.

دانشجویانی که قصد تحصیل در چک را دارند، می‌توانند از نظام آموزشی این کشور بهره‌مند شوند که همسو با استانداردهای اروپایی است و مدرک آن در سطح بین‌المللی معتبر می‌باشد. همچنین، فرهنگ مدرن و سنتی این کشور در کنار پذیرش دوستانه مردم محلی، تجربه‌ای دلنشین و پربار را برای دانشجویان رقم می‌زند.

سیستم آموزشی چک

سیستم آموزشی چک با تمرکز بر کیفیت و پژوهش‌های علمی، یکی از سیستم‌های معتبر اروپایی به‌شمار می‌آید. دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی این کشور برنامه‌هایی با کیفیت بالا در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا ارائه می‌دهند.

سیستم آموزشی جمهوری چک شامل چندین مقطع است که به‌طور کلی به آموزش پیش‌دبستانی، ابتدایی، متوسطه و عالی تقسیم می‌شود.

آموزش پیش‌دبستانی

آموزش پیش‌دبستانی از ۳ تا ۶ سالگی در مهدکودک‌ها ارائه می‌شود. این مقطع اجباری نیست، اما سال آخر (۵ تا ۶ سالگی) برای کودکان اجباری شده است.

آموزش ابتدایی

این مقطع ۹ سال طول می‌کشد و شامل دو دوره است:

• دوره اول : از کلاس ۱ تا ۵ (سنین ۶ تا １１ سال)
• دوره دوم : از کلاس ۶ تا ۹ (سنین ۱۱ تا ۱۵ سال)

آموزش ابتدایی در جمهوری چک اجباری است.

آموزش متوسطه

پس از اتمام دوره ابتدایی، دانش‌آموزان وارد دوره متوسطه می‌شوند که به چندین نوع مدرسه تقسیم می‌شود:

• دبیرستان عمومی : تمرکز بر آموزش دانشگاهی دارد و معمولاً ۴ ساله است.
• مدارس فنی و حرفه‌ای : آموزش‌های عملی و تخصصی ارائه می‌دهند و بین ۳ تا ۴ سال طول می‌کشند.
• مدارس کارآموزی : برای ورود مستقیم به بازار کار طراحی شده‌اند و معمولاً ۲ تا ۳ ساله‌اند.

آموزش عالی

آموزش عالی در جمهوری چک شامل دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی غیر دانشگاهی است و در سه مقطع ارائه می‌شود:

• کارشناسی : معمولاً ۳ تا ۴ سال طول می‌کشد.
• کارشناسی ارشد : بین ۱ تا ۳ سال است.
• دکتری : حدود ۳ تا ۴ سال زمان می‌برد.

تحصیل در دانشگاه‌های دولتی جمهوری چک به زبان چکی رایگان است، اما دوره‌های انگلیسی‌زبان شامل هزینه می‌شوند.

مدت زمان تحصیل در چک

تحصیل در مقطع کارشناسی

تحصیل در مقطع کارشناسی در جمهوری چک معمولاً سه تا چهار سال به طول می‌انجامد و برای ورود به دانشگاه‌ها نیاز به گذراندن آزمون‌های ورودی است. این آزمون‌ها شامل آزمون زبان چک برای دانشجویانی است که قصد دارند به زبان چکی تحصیل کنند، همچنین آزمون‌های تخصصی دیگر در رشته‌های مختلف برگزار می‌شود. برای تحصیل به زبان انگلیسی، مدرک زبان IELTS با نمره حداقل ۵.۵ لازم است. این مقطع تحصیلی از سطح اول آموزش عالی محسوب می‌شود و برای اخذ مدرک کارشناسی، دانشجویان باید در امتحانات نهایی شرکت کنند و از پایان‌نامه خود دفاع نمایند.

تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد

مقطع کارشناسی ارشد در جمهوری چک به طور معمول بین یک تا سه سال طول می‌کشد، ولی برخی رشته‌ها نیاز به چهار تا شش سال دارند. در این مقطع، دانشجویان باید پایان‌نامه‌ای تحویل دهند و پس از آن از آن دفاع کنند. برای رشته‌هایی همچون پزشکی و دامپزشکی، پایان‌نامه باید به صورت کتاب ارائه شود. دوره‌های این مقطع معمولاً به زبان انگلیسی برگزار می‌شود و برخی رشته‌ها مانند MBA نیز بسیار مورد توجه هستند. پذیرش در این مقطع نیاز به مدرک لیسانس، ریزنمرات، مدرک زبان IELTS با نمره حداقل ۶ و ارائه یک پایان‌نامه قابل قبول دارد.

تحصیل در مقطع دکتری

تحصیل در مقطع دکتری در جمهوری چک معمولاً سه سال طول می‌کشد و تمرکز اصلی این دوره بر روی تحقیق و توسعه است. در این مقطع، دانشجویان باید با همکاری یک استاد راهنما، بر روی یک موضوع مشخص تحقیق کنند و پس از اتمام پروژه، پایان‌نامه خود را منتشر کرده و در جلسه دفاعیه ارائه دهند. برای تحصیل دکتری به زبان انگلیسی، داشتن مدرک IELTS با نمره حداقل ۷ الزامی است. پذیرش دکتری در چک به داشتن مدرک کارشناسی ارشد و ارائه دو مقاله بین‌المللی نیاز دارد. همچنین، دانشجویان دکتری می‌توانند در حین تحصیل مشغول به کار و تدریس شوند.

نحوه دریافت پذیرش از دانشگاه‌های چک

برای تحصیل در جمهوری چک، دریافت پذیرش از یک دانشگاه معتبر اولین و مهم‌ترین گام محسوب می‌شود. این فرآیند شامل چندین مرحله است که رعایت آن‌ها برای موفقیت در پذیرش ضروری است.

مراحل کلی پذیرش

• انتخاب دانشگاه و رشته: ابتدا باید دانشگاه و رشته موردنظر خود را با توجه به علایق، آینده شغلی و سطح علمی دانشگاه‌ها انتخاب کنید. بررسی وب‌سایت رسمی دانشگاه‌ها و رتبه‌بندی‌های بین‌المللی مانند QS و THE می‌تواند در این تصمیم‌گیری کمک‌کننده باشد.
• آماده‌سازی مدارک: مدارک مورد نیاز شامل دیپلم دبیرستان برای مقطع کارشناسی یا مدرک تحصیلی مقاطع قبلی برای پذیرش در مقاطع بالاتر، ریز نمرات تحصیلی، ترجمه رسمی مدارک به زبان چکی یا انگلیسی، مدرک زبان (مانند IELTS یا TOEFL) و توصیه‌نامه‌های علمی است.
• ارسال درخواست: بیشتر دانشگاه‌های چک دارای سیستم‌های آنلاین پذیرش هستند. متقاضیان باید فرم‌های مربوطه را تکمیل کرده و مدارک موردنیاز را در این سامانه‌ها بارگذاری کنند.
• شرکت در آزمون ورودی (در صورت نیاز): برخی از دانشگاه‌ها برای ارزیابی سطح علمی متقاضیان، آزمون ورودی برگزار می‌کنند که ممکن است شامل سوالاتی در حوزه ریاضیات، زبان و دروس تخصصی مرتبط با رشته انتخابی باشد.
• مصاحبه: برخی مؤسسات آموزشی ممکن است از متقاضیان درخواست کنند که در یک مصاحبه حضوری یا آنلاین شرکت کنند تا میزان انگیزه، اهداف تحصیلی و آمادگی علمی آن‌ها را ارزیابی کنند.
• دریافت نامه پذیرش: پس از بررسی مدارک و نتایج آزمون‌ها، دانشگاه در صورت تأیید درخواست، نامه پذیرش رسمی را صادر می‌کند. این نامه برای درخواست ویزای تحصیلی و ورود به جمهوری چک ضروری خواهد بود.

هزینه‌های تحصیل و زندگی در چک

هزینه‌های تحصیل در چک از مهم‌ترین عوامل جذب دانشجویان بین‌المللی است. یکی از دلایلی که تحصیل در چک را برای دانشجویان جذاب می‌کند، مقرون به‌صرفه بودن شهریه دانشگاه‌ها و هزینه‌های زندگی در این کشور است.

دانشگاه‌های دولتی

• دوره‌های زبان چکی: برای دانشجویان داخلی و اتحادیه اروپا، تحصیل در رشته‌هایی که به زبان چکی ارائه می‌شوند معمولاً رایگان است.
• دوره‌های انگلیسی‌زبان: برای دانشجویان غیر اتحادیه اروپا یا کسانی که به دنبال تحصیل در زبان انگلیسی هستند، شهریه معمولاً بین ۳۰۰۰ تا ۱۵۰۰۰ یورو در سال متغیر است.

دانشگاه‌های خصوصی

هزینه‌های تحصیلی در این مؤسسات معمولاً بالاتر بوده و ممکن است بین ۸۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰ یورو در سال باشد.

همچنین لازم به ذکر است که علاوه بر شهریه، هزینه‌های دیگری مانند هزینه‌های ثبت‌نام، کتاب و اقامت و هزینه‌های زندگی نیز باید در نظر گرفته شوند.

هزینه زندگی در جمهوری چک بسته به شهر، سبک زندگی و نیازهای فردی متفاوت است. در شهرهای بزرگ مانند پراگ، هزینه‌ها معمولاً بالاتر هستند؛ به‌عنوان مثال، اجاره یک آپارتمان یک‌خوابه در مرکز پراگ می‌تواند بین ۵۰۰ تا ۸۰۰ یورو در ماه متغیر باشد. در صورتی که دانشجو یا فرد به دنبال صرفه‌جویی در هزینه‌ها باشد، اقامت در خوابگاه‌های دانشجویی یا اجاره آپارتمان در حومه شهر گزینه‌های مقرون‌به‌صرفه‌تری هستند.

برای یک فرد، مجموع هزینه‌های ماهانه شامل اجاره مسکن، هزینه‌های خورد و خوراک، حمل و نقل، اینترنت، تلفن همراه و سایر هزینه‌های جانبی معمولاً بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ یورو تخمین زده می‌شود. در شهرهای کوچکتر مانند برنو یا اوستراوا، هزینه زندگی کمتر بوده و ممکن است حدود ۳۰۰ تا ۵۰۰ یورو در ماه باشد.

در نهایت، هزینه‌های زندگی به سبک زندگی و انتخاب‌های فردی نیز وابسته است؛ افرادی که ترجیح می‌دهند در مراکز شهری زندگی کنند و به فعالیت‌های تفریحی بیشتری بپردازند، هزینه‌های بالاتری خواهند داشت در حالی که کسانی که با برنامه‌ریزی دقیق و صرفه‌جویی عمل می‌کنند، می‌توانند از هزینه‌های پایین‌تری بهره‌مند شوند.

بورسیه های تحصیلی چک

در جمهوری چک، همانند بسیاری از کشورهای اروپایی، بورسیه‌های تحصیلی متنوعی برای دانشجویان بین‌المللی ارائه می‌شود که هر کدام شرایط و مزایای خاص خود را دارند. در ادامه به بررسی انواع اصلی این بورسیه‌ها می‌پردازیم:

بورسیه‌های دولتی

این نوع بورسیه‌ها توسط دولت جمهوری چک و یا وزارت آموزش این کشور ارائه می‌شوند. معمولاً شامل پوشش کامل یا جزئی شهریه، کمک هزینه زندگی، بیمه درمانی و گاهی امکانات اقامتی می‌شوند. دانشجویانی که در این برنامه‌ها موفق به اخذ نمره‌های بالا و مدارک مورد نیاز شوند، می‌توانند از فرصت‌های مالی مناسب بهره‌مند شوند. شرایط انتخاب معمولا بر اساس برتری تحصیلی، تسلط به زبان چکی یا انگلیسی و برخی موارد نیاز مالی تعیین می‌شود.

بورسیه‌های دانشگاهی

بسیاری از دانشگاه‌های جمهوری چک برای جذب دانشجویان بین‌المللی، برنامه‌های بورسیه خود را طراحی کرده‌اند. این بورسیه‌ها ممکن است به صورت کامل یا جزئی باشند و در قالب تخفیف‌های قابل توجه در شهریه ارائه شوند. هر دانشگاه شرایط و ضوابط خاص خود را در نظر می‌گیرد؛ بنابراین متقاضیان باید از وب‌سایت رسمی دانشگاه‌های موردنظر، اطلاعات دقیق مربوط به بورسیه‌های ارائه‌شده را مطالعه کنند.

بورسیه‌های پژوهشی و دوره‌های دکتری

برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی، به‌ویژه در مقاطع دکتری، دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی در جمهوری چک بورسیه‌های ویژه‌ای ارائه می‌دهند. این بورسیه‌ها علاوه بر تأمین هزینه‌های تحصیل، ممکن است شامل کمک هزینه‌های پژوهشی و زندگی نیز باشد. دانشجویان متقاضی این بورسیه‌ها معمولاً باید یک طرح پژوهشی قوی ارائه دهند و در برخی موارد از طریق مصاحبه یا آزمون‌های تخصصی ارزیابی می‌شوند.

بورسیه‌های بنیادهای خصوصی و سازمان‌های بین‌المللی

بعضی از بنیادهای خصوصی و سازمان‌های غیرانتفاعی نیز در جمهوری چک بورسیه‌هایی برای دانشجویان مستعد ارائه می‌دهند. این بورسیه‌ها اغلب بر اساس استعداد پژوهشی، دستاوردهای علمی، فعالیت‌های فرهنگی یا هنری و حتی در برخی موارد ورزشی اختصاص می‌یابد. شرایط درخواست در این موارد ممکن است متفاوت بوده و فرآیند ارزیابی چند مرحله‌ای داشته باشد.

برنامه‌های تبادلی مانند Erasmus+

برنامه‌های تبادلی مانند Erasmus+ که تحت حمایت اتحادیه اروپا قرار دارند، به دانشجویان اروپایی و برخی از دانشجویان خارج از اروپا این فرصت را می‌دهند تا بخشی از دوره تحصیلی خود را در جمهوری چک سپری کنند. این برنامه‌ها معمولاً شامل کمک‌هزینه‌های مالی، اعتبار آموزشی و امکان تبادل فرهنگی و علمی بین کشورها هستند.

به طور کلی، انتخاب هر یک از این انواع بورسیه به عوامل مختلفی از جمله رشته تحصیلی، سطح تحصیلات، توانمندی‌های علمی و نیازهای مالی دانشجو بستگی دارد. برای بهره‌مندی از این فرصت‌ها، دانشجویان باید از طریق وب‌سایت‌های رسمی دانشگاه‌ها، وزارت آموزش جمهوری چک و همچنین پلتفرم‌های مربوط به بورسیه‌های بین‌المللی، شرایط و مهلت‌های دقیق درخواست را مطالعه و مدارک لازم را به‌موقع تهیه کنند. این تنوع در ارائه بورسیه‌ها باعث می‌شود تا دانشجویان مستعد و علاقه‌مند از فرصت‌های متناسب با اهداف تحصیلی و پژوهشی خود بهره‌مند شوند.

اجازه کار در حین تحصیل

در جمهوری چک، دانشجویان بین‌المللی که ویزای تحصیلی دارند، اجازه کار به‌صورت نیمه‌وقت دارند. قوانین این اجازه به شرح زیر است:

. کار نیمه‌وقت: دانشجویان خارجی می‌توانند تا ۲۰ ساعت در هفته در طول ترم‌های تحصیلی کار کنند. این ساعات کاری به‌طور معمول در تعطیلات تابستانی و تعطیلات رسمی به ۴۰ ساعت در هفته افزایش می‌یابد.

• انواع مشاغل: دانشجویان می‌توانند در مشاغل مختلفی مانند خدمات رستوران‌ها، فروشگاه‌ها، تدریس زبان یا کارهای پژوهشی در دانشگاه‌ها مشغول به کار شوند.
• مدارک لازم: برای کار در جمهوری چک، دانشجویان نیازی به مجوز کار ندارند، اما کارفرمایان باید از وضعیت قانونی دانشجو آگاه باشند و دانشجویان باید از شرایط و قوانین کاری در جمهوری چک پیروی کنند.
• حقوق و دستمزد: حقوق دانشجویان معمولاً به ازای ساعت کار بوده و بر اساس نوع شغل و منطقه کاری متفاوت است.
• پرداخت مالیات: دانشجویان خارجی موظف به پرداخت مالیات از درآمد خود هستند، مگر اینکه درآمد آن‌ها کمتر از حد معافیت مالیاتی باشد.

برترین دانشگاه‌های چک

• دانشگاه فناوری برنو: ارائه دوره‌های معماری، مهندسی و مدیریت، با بیش از ۶۰ رشته در دانشکده شیمی.
• موسسه تکنولوژی شیمی پراگ: معتبر در رشته‌های شیمی و مهندسی شیمی، با هزینه تحصیل ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ دلار در هر ترم.
• دانشگاه چارلز: معتبرترین و قدیمی‌ترین دانشگاه چک با ۱۷ دانشکده و ۵۱ هزار دانشجو. رشته‌های پزشکی، داروسازی، مهندسی و هنر به زبان‌های چکی و انگلیسی ارائه می‌شود.
• دانشگاه ماساریک: با ۹ دانشکده و ۲۰۰ دپارتمان، در رشته‌های پزشکی و علوم ورزشی معروف است.
• دانشگاه فنی لیبِرِتس: شامل ۶ دانشکده و ۱۶ هزار دانشجو، با رشته‌های مهندسی مکانیک و اقتصاد و دوره‌های زبان انگلیسی و چکی.

دانشگاه‌های مورد تایید وزارت علوم و بهداشت

دانشگاه‌های چارلز، ماساریک و پالاکی در اولوموتس برای رشته‌های پزشکی، دانشگاه‌های چارلز، فنی برنو، اقتصاد پراگ و علوم کشاورزی پراگ در رشته‌های مختلف.

خدمات کالج ارمنستان در اخذ پذیرش، ویزا و تحصیل در چک

اگر قصد تحصیل در چک را دارید و به دنبال راهی مطمئن برای دریافت پذیرش از دانشگاه‌های معتبر این کشور هستید، کالج ارمنستان به شما کمک می‌کند تا به راحتی در دانشگاه‌های موردنظر خود پذیرش بگیرید. کالج ارمنستان با تجربه و تخصص در زمینه مشاوره تحصیلی، شما را در تمامی مراحل انتخاب رشته، آماده‌سازی مدارک، درخواست پذیرش و اخذ ویزای تحصیلی چک همراهی می‌کند. با کمک کالج ارمنستان، می‌توانید بدون دغدغه‌های اداری و با آگاهی کامل، مسیر تحصیلی خود را در جمهوری چک آغاز کنید.